بررسی بازی Deus Ex: Mankind Divided

“من به شما ابر انسان را می‌آموزانم… بوزینه در برابر انسان چیست؟ چیزی خنده‌آور یا چیزی مایه شرم دردناک. انسان در برابر ابرانسان همینگونه خواهد بود: چیزی خنده آور یا چیزی مایه شرم دردناک… ابر انسان معنای زمین است.”
فردریش نیچه،‌چنین گفت زرتشت، پیشگفتار، بند سوم

عنوانMankind Divided ادامه دهنده‌ی روایت یک آرمان‌شهر سقوط کرده است. جایی که مفهوم انسانیت به چالش برانگیز‌ترین پرسش بنیادین بشر بدل گشته است. بعد از پایان ماجراهای Human Revolution (که به کمک ویدئوی موجود در بازی به خوبی می‌توانید از کم و کیف آن آگاه شوید) دنیا همچنان آبستن بحرانی بزرگ است. اقدامات تروریستی گروه‌ها و فرقه‌های افراطی Augmented در کنار فضای امنیتی موجود علیه انسان‌های سایبرناتیک بشریت را تا مرز یک فروپاشی کامل پیش برده‌است. در این بین کارتل‌های قاچاق افزونه در کنار مزدوران نظامی چند ملیتی نیز به بهره‌گیری از این هرج و مرج مشغولند.

,

سیاستمداران، نظامیان، نیروهای مقاومت زیرزمینی، پیوریتن‌های افراطی و البته باز هم ایلومیناتی صحنه‌ی نبردی را رقم زده‌اند که چیزی جز نابودی انسانیت را در پی نخواهد داشت. آدام جانسن، ایکاروس موعود، قهرمان مطرود هر دو گروه باز هم تنها شانس جلوگیری از فروپاشی است.

با شروع بازی از همان ابتدا مجبورید، تا انسانی‌ترین ویژگی انسان را به کار گیرید! کاربرد عنصر اختیار و آزادی عمل هسته‌ی اصلی بازی را تشکیل می‌دهد. می‌توانید آزادانه با هر ماموری درگیر شوید و مبارزات وسیعی به راه بیندازید. و یا مثل یک مامور مخفی کارکشته از درگیری پرهیز کنید.
ویژگی فوق العاده بازی همین آزادی عمل کم‌نظیر است. بازی به شما اجازه‌ی انتخاب می‌دهد و البته هیچ یک از تصمیمات شما را بی پاسخ نمی‌گذارد.
در MD هیچ تصمیم اشتباهی وجود ندارد. این هسته‌ی مرکزی بازی است. هر واقعه‌ای در دنیای سایبرپانک بازی چندین راه‌حل پیش روی شما می‌گذارد. از صحبت‌های مسالمت‌آمیز تا نفوذ مخفیانه و یا کشتارهای وسیع با فنون تمام کننده‌ی خونین! این سبب می‌شود تا هر کس تجربه‌ی خاص خود را از بازی رقم بزند. در راستای همین آزادی عمل بازی مکانیزم‌های گسترده‌ای را برای هک کردن دیوایس‌ها تدارک دیده‌است. در کنار این، قابلیت‌های مخفی کاری پیشرفته نیز بدل به گزینه‌ی قابل اعتمادی برای ساختن سبک شخصی شما به شمار می‌روند. به این نکته باید هوش مصنوعی پیشرفته‌ی بازی را نیز اضافه کرد که همواره در پی یافتن کوچکترین خلل‌های امنیتی است؛ چه در سرورها و چه در محیط واقعی. اما بازی آن‌جا ذات اختیار‌مدارانه‌ی خود را به رخ می‌کشد که برای همه‌ی تجربیات شما احترام یکسانی قائل است. از خراب کردن دیواری با مشت و سپس به رگبار بستن همه تا دزدیدن کارت ورود و ورود از کانال کولر، همه و همه به یک میزان به پیشرفت شما در بازی می‌انجامند. در Deus Ex برترین انتخاب وجود ندارد؛ درست مثل زندگی واقعی!

بازی همواره شما را ترغیب می‌کند تا با هک کردن سیستم‌ها، ساختن تجهیزات جدید و پیگیری سرنوشت شهروندان، سرنخ‌هایی را برای روشن‌تر شدن قضایا فراهم آورید.
مانند HR در MD هم نیز هسته‌ی مرکزی گیم‌پلی را افزونه‌های آدام جنسن(Augmentations) تشکیل می‌دهند. بازی طی یک ماموریت داستانی روند فعال شدن افزونه‌های جدید آدام را به تصویر می‌کشد. تنوع این افزونه‌های جدید اگر چه به پای بازی قبل نمی‌رسد اما در ترکیب با آن‌ها، اینک درخت مهارت فوق‌العاده متنوعی را به شما خواهد بخشید. برخی از این افزونه‌های جدید نظیر ریموت هکینگ به سرعت نقش پررنگی را در بازی شما برعهده می‌گیرند و برخی مانند ایکاروس دش توانایی‌های حرکتی آدام را متحول می‌سازند.
اما آنچه عمق بیشتری را نیز به مکانیزم افزونه‌ها می‌افزاید؛ آن است که برای به کارگیری قابلیت‌های جدید باید برخی دیگر را غیر فعال کنید. این امر که به جهت حفظ پایداری بدن سایبرناتیک آدام در بازی قرار داده شده سبب می‌شود تا علاوه بر کسب اسکیل پوینت‌ها، نگرش استراتژیک شما نیز در شکل گیری کاراکترتان دخیل شود. همچنین قابلیت تعویض مهارت‌ها به صورت ریل-تایم نیز امر دیگری است که به شدت بر کیفیت گیم‌پلی بازی افزوده و به تصمیمات شما اثربخشی سریع‌تری می‌بخشد.
عنصر آزادی عمل در داستان بازی نیز با قدرت وجود دارد. تعدد سازمان‌ها، افراد و گروه‌های مختلف و تعارض‌های میان آنان در خط داستانی باعث می‌شود تا هر بار با انتخاب‌های دشوارتری از قبل مواجه شوید.
اینجاست که عنصر کسب اطلاعات و گشت‌و‌گذار در نقاط مختلف بازی اهمیت خود را باز می‌یابد. با جست‌‌وجوی بیشتر همواره می‌توانید اطلاعات بهتری به دست بیاورید و آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید.
داستان بازی به علت ویژگی‌های چندبعدی خود همواره شما را در دو راهی اعتماد کردن و یا عدم اعتماد به شخصیت‌های مختلف قرار می‌دهد. و بازهم علاوه بر پررنگ کردن عنصر انتخاب، نیاز شما را به اطلاعات بیشتر می‌کند.

بازی از همان ابتدا شما را با انبوهی از تصمیمات اخلاقی درگیر می‌کند. این که آدام جنسن چه سرشتی را در بازی به خود گیرد کاملا بر عهده‌ی شماست. اما به یاد داشته باشید در MD مانند دنیای واقعی مرز بین سیاه و سفید و خوب و بد واضح و دست یافتنی نیست. تصمیمات متعدد و اثرگذاری آن بر ذهن شما جلوه‌ای از هنرنمایی سازندگان در به چالش کشیدن بنیادی‌ترین ابعاد انسانی وجود شماست.
بر خلاف HR که غالب اتفاقات مهم بازی به یک مبارزه‌ی نهایی مهیج ختم می‌گردید؛ در MD دیگر شاهد باس بتل‌های پرتعداد نیستیم. شاید برخی این امر را در شمار نقاط ضعف بازی برشمرند. اما باید گفت سازندگان آگاهانه با پذیرفتن این تغییر سبک راه سیر روایی را تغییر داده‌اند. اینبار سیر داستانی به سان یک روایت پیوسته و بدون عطف‌های ناگهانی روایت می‌شود. در این مسیر اما همواره مبارزات، چالش‌ها، تصمیمات و… دشوارتر می‌گردد.
اگر بخواهیم یک الگوی ایده‌آل را در طراحی یک شهر پساآخرالزمانی که تحت اتوریته‌ی یک دولت توتالیتر قرار دارد؛ مثال بزنیم بی‌شک آیده‌آل تایپ ما City 17 خواهد بود. طراحی کم نقص City 17 هنوز هم مرجع آثار بسیاری از طراحان است. بستر وقوع بازی شهر پراگ است. پراگ را باید از مظاهر خیزش اروپای آزاد در برابر کمونیسم دانست. فرهنگ غنی پراگ با کلیساهای جامع شگفت انگیز و ذهن‌های بزرگ نویسندگانی چون بهومیل هرابال و اثر جاودانه‌اش تنهایی پرهیاهو سرشار از غنایی شگفت انگیز است.
,

غنای پراگ در ترکیب با داستان و جو یونیورس Deus Ex نتیجه‌ای را سبب شده که می‌توان آن را به لحاظ کیفیت و اتمسفر با شاهکاری چون ماجراهای گوردون فریمن مقایسه کرد. نظم پولادین، اختناق، نابرابری و فساد گسترده روح حاکم بر جهان بازی را می‌سازند. سازندگان با طراحی این شهر زنده و پر از جزئیات، توانسته‌اند بستر فوق‌العاده‌ای را برای پیشبرد روایت بازی برگزینند.
وفور مکان‌های در دسترس از آپارتمان‌ها تا فروشگاه‌ها و ایستگاه‌های مترو، همه پراگ را به یک شهر به یادماندنی در تاریخ بازی‌های رایانه‌ای بدل می‌سازند. جست‌و‌جو برای اطلاعات، مهمات و ماموریت‌های جدید در این دنیای جذاب بسیار لذت بخش است. این محیط پرجزییات با ترغیب شما به گشت‌و‌گذار به خوبی پاداش صبر و حوصله‌ی شما را با سورپرایز‌های متعدد برآورده خواهد ساخت.
عنوان MD در بخش فنی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای را نسبت به نسخه‌ی قبلی در خود دارد. افزایش قابل توجه کیفیت بصری بازی در همه‌ی ابعاد از بافت‌ها گرفته تا مدل سازی شخصیت‌ها در ترکیب با CG های تماشایی دستپخت Square Enix همه و همه بر جذابیت‌های بصری دنیای DE افزوده‌اند.
اضافه شدن انیمیشن‌های جدید نیز حرکات و مبارزات جنسن را زیباتر از قبل جلوه می‌دهند. البته باید یادآور شد کیفیت سیستم مبارزات بازی از شوتینگ تا مکانیزم کاورگیری اگرچه کم نقص و کارآمد طراحی شده است؛ هنوز با عناوین مطرح ژانر شوتر فاصله‌ی محسوسی دارد. البته با در نظر گرفتن ژانر و وسعت بازی می‌توان به چشم اغماض به این امر نگریست.
در یک عنوان وسیع نقش آفرینی با تمرکز بر سیر روایی، موسیقی و صداگذاری نقش تعیین کننده‌ای دارند که در این بازی نقش خود را به خوبی ایفا ‌کرده‌اند. ساعت‌ها دیالوگ ضبط شده برای شخصیت‌های اصلی و فرعی در کنار صداگذاری بی‌نقص آدام در ترکیب با موسیقی خاص و صاحب آن، MD را به یک تجربه‌ی شنیداری کم نقص؛ چون یک رمان شنیداری در وصف پراگ تبدیل می‌کند.
بازی علاوه بر بخش تک‌نفره دارای بخش چندنفره رقابتی آنلاین به نام Breach است. در این بخش همه‌ی امکانات بخش تک‌نفره در کنار یک درخت مهارت تا حدی تعدیل شده، در اختیار شماست تا برای کسب امتیازات بیشتر به رقابت بپردازید.
باید گفت پس از به پایان رساندن خط داستانی اصلی، تجربه‌ی همه‌ی قابلیت‌های گیم‌پلی این‌بار بدون سیر روایی در یک مبارزه‌ی هیجان‌انگیز خالی از لطف نخواهد بود.
علاوه بر این “بریچ” تلاش می‌کند تا با ارائه‌ی اطلاعات و پرده برداشتن از برخی گره‌های داستانی جهان بازی پاداش مناسبی را برای پیشرفت شما در بخش چند نفره فراهم می‌کند. امکانی که علاوه بر حفظ ارتباط آن با داستان پرده از رازهای جذابی برای علاقه مندان به Lore سری خواهد داشت.

در پایان باید گفت Eidos در پیاده سازی مجدد یک تجربه‌ی موفق، دست به خلق اثری زده است که باز هم شایسته‌ی تحسین است. داستان غنی و پیچیده،ارجاعات متعدد فلسفی، سیاسی و مذهبی در کنار انتخاب‌های دشوار اخلاقی و اثرگذار بر سیر روایی، یک تجربه‌ی بی‌مثال است. در کنار این گیم‌پلی آزادانه و چند بعدی که همه در بستر یک شهر بی نظیر پیاده سازی شده اند؛ MD را به اثری مبدل می سازند که تجربه‌ی آن را برای طرفداران ژانر نقش‌آفرینی، علاقه‌مندان آثار سایبرپانک و البته خوانندگان آثار فلسفی پیرامون ماهیت انسان؛ ضروری می‌سازد. آدام جنسن انسانی است که در معرکه‌ی انتخابی قرار گرفته که سرنوشت بشریت را رقم خواهد زد. انتخابی که شاید روزی برای انسان عصر ما نیز تکرار شود.

در برگردان ولگاته از آیهٔ‌ پنجم باب نوزدهم انجیل یوحنا آمده‌است:
“پونتیوس پیلاطس حاکم رومی اورشلیم کمی پیش از به صلیب کشیده شدن عیسی،‌ مسیح را به مردم خشمگین نشان داد و گفت ECCE HOMO، اینک انسان…”